Toksyna botulinowa, wytwarzana przez bakterie Clostridium botulinum, to jedna z silniejszych toksyn. W latach 80. XX wieku została użyta po raz pierwszy w leczeniu kurczu powiek, z czasem została włączona do metod walki z widocznymi efektami starzenia.
Działanie toksyny botulinowej
Mechanizm działania toksyny botulinowej polega na odwracalnym porażeniu mięśni szkieletowych. W wyniku blokowania uwalniania acetylocholiny na poziomie połączenia nerwowo-mięśniowego mięśni szkieletowych, dochodzi do zahamowania przekazywania impulsów nerwowych przez połączenia synaptyczne do części ruchowej płytki. Efekt ten zaczyna być widoczny po około 24 do 48 godzinach po podaniu toksyny. Utrzymuje się zaś od trzech do siedmiu miesięcy. Warto tu dodać, że jest to proces nieodwracalny – mięsień raz porażony musi odbudować nowy system połączeń nerwowych, które przywrócą przekazywanie impulsów, co określa się zjawiskiem plastyczności neuronalnej.
Czy możliwy jest brak reakcji na toksynę botulinową?
Badania nad immunogenicznością toksyny botulinowej są w dalszym ciągu w toku. Nie jest pewne do końca, czy np. niektórzy pacjenci nie posiadają zdolności tworzenia odpowiedzi organizmu na podanie botuliny. Taka ewentualność istnieje u tych pacjentów, u których w początkach leczenia obserwuje się zadowalające efekty działania toksyny, a z czasem efekty te słabną. Wpływ na osłabienie efektów ma częstotliwość iniekcji z toksyny botulinowej, wysokość dawki oraz zawartość w preparacie protein. Stąd zalecane są dłuższe przerwy pomiędzy kolejnymi podaniami botuliny oraz rozpoczynanie leczenia od możliwie najmniejszych dawek toksyny botulinowej.