Brodawki wirusowe są łagodnymi zmianami spowodowanymi przez zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (human papillomavirus – HPV). Wirus HPV ma wiele typów, z badań wynika, że poszczególne typy wirusa odpowiadają za powstawanie różnych chorób. Naskórek i błony śluzowe są jedynymi miejscami atakowanych przez wirusy HPV. Częstość zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego ocenia się na 10-15% w populacji.
Brodawki wirusowe – Epidemiologia
Brodawki wirusowe cechuje duża zakaźność, a do ich przenoszenia dochodzi poprzez kontakt bezpośredni ze skórą (ręce, stopy), przez przedmioty, takie jak pilniki do paznokci, nożyczki czy w końcu w mechanizmie samozakażenia. Autoinokulacja najczęściej obserwowana jest u dzieci z brodawkami rąk, dochodzi wówczas do ich przenoszenia wokół ust czy w obrębie błon śluzowych. Brodawki mogą występować na całym ciele, w tym również na narządach płciowych,a do zakażeń brodawkami płciowymi dochodzi przez kontakt seksualny. W przypadku brodawek obserwuje się również mechanizm powstawania nowych zmian w miejscu zranienia lub urazu ( tzw. objaw Köbnera). Na zakażenie narażone są osoby przebywające w dużych skupiskach ludzi chodzących boso, np. basen, akademik, więzienie oraz osoby, w tym szczególnie dzieci o zaburzeniach odporności i chorzy na atopowe zapalenie skóry.
Brodawki wirusowe – obraz kliniczny
Brodawki wirusowe zależnie od miejsca występowania charakteryzują się innym obrazem klinicznym. Pewne rodzaje brodawek wykazują pewne podobieństwa w obrazie klinicznym, dlatego też stworzono podział brodawek wirusowych na brodawki zwykłe, brodawki podeszwowe i brodawki płaskie.
Obraz kliniczny brodawek zwykłych
Brodawki zwykłe są w początkowym okresie małymi grudkami o gładkiej powierzchni i rozmiarze nie większym niż główka szpilki. W miarę rozwoju zakażenia brodawki rosną, stają się ciemniejsze, a ich powierzchnia staje się szorstka. Na palcach i grzbiecie ręki brodawki zwykłe mają postać wykwitów grudkowych, natomiast zmiany zlokalizowane w przestrzeni międzypalcowej przyjmują kształt brodawczakowaty, z kolei brodawki występujące na dłoniach przeważnie są gładkie i ostro odgraniczone od otaczającej je skóry. Brodawki zwykłe w okolicy paznokciowej zazwyczaj zajmują boczną część wału paznokciowego, mogą również wystąpić w obrębie dystalnym, czemu towarzyszą dolegliwości bólowe. Rzadko zdarza się, że brodawki rozwijają się na łożysku paznokcia w postaci bolesnych przebarwień o charakterze plamek lub guzków.
Brodawki zlokalizowane na powiekach są długimi, cienkimi zmianami o nitkowatym kształcie i trudno je rozróżnić od włókniaków miękkich, natomiast w okolicach brody obserwuje się brodawki płaskie oraz nitkowate. Na penisie i zewnętrznej stronie warg sromowych większych brodawki zwykłe są płaskie, czasami przebarwione o szerokiej podstawie.
Brodawki podeszwowe
Brodawki podeszwowe mogą występować zarówno jako zmiany pojedyncze, jak i zmiany rozsiane, najczęściej na skórze pokrywającej główkę kości śródstopia. Gdy brodawka pojawi się w miejscu narażonym na ucisk, pacjent może odczuwać dużą bolesność. Podczas chodzenia nacisk masy ciała powoduje wgłobienie brodawek do skóry. Brodawce towarzyszy też wytworzenie się odczynowego nagniotka, stwarzającego odczucie ciała obcego. Po usunięciu nagniotka obserwuje się poszerzone naczynia włosowate i czarne punkty, będące ogniskami krwawienia. Odmianą brodawek podeszwowych są brodawki mozaikowe mające tendencję do zlewania się ze sobą, przypominając podłogę ułożoną z kafelków lub mozaikę. Brodawki mozaikowe są przeważnie płaskie i niebolesne, niestety ten typ zmian jest bardzo trudny do wyleczenia.
Brodawki płaskie
Brodawki płaskie początkowo są małymi przebarwionymi grudkami o płaskiej powierzchni, nieco wyniesionej ponad poziom otaczającej skóry, po czym w miarę rozwoju przybierają barwę opalonej skóry lub barwę brązową, zwłaszcza u osób o ciemnej karnacji. Powierzchnia brodawek płaskich jest gładka lub nieznacznie hiperkeratotyczna. Gdy brodawce płaskiej towarzyszy stan zapalny, obserwuje się zmiany o barwie czerwonej. Wykwity zlokalizowane są na twarzy, ponadto zmiany występują też na rękach, ramionach i tułowiu, mogą również wystąpić na całej powierzchni ciała i mają tendencję do zlewania oraz narastania liniowego w miejscu zdrapania.