W ramach mięśni twarzy działają dwie przeciwne do siebie siły: mięśnie podnoszące i obniżające struktury twarzy. Nie ma mięśni działających samodzielnie – ich struktura się przeplata, występują interakcje pomiędzy nimi. Dobre rozeznanie w budowie struktury mięśni twarzy jest cenne przy planowaniu leczenia toksyną botulinową. Pozwala bowiem na trafne określenie miejsc iniekcji, a co się z tym wiążę na uniknięcie działań niepożądanych w postaci np. paraliżu niewłaściwych mięśni.
Rodzaje zmarszczek twarzy (górna część)
- zmarszczki gładzizny – najczęściej leczony toksyną botulinową obszar twarzy. Obejmuje zmarszczki gniewu – „lwie”. Aplikacja toksyny botulinowej w te okolice powoduje ich paraliż i w efekcie wygładzenie zmarszczek, a co za tym idzie nadanie wyglądu osoby bardziej zrelaksowanej. Toksyna powinna być podana głęboko, gdyż mięśnie odpowiedzialne za marszczenie brwi i powstawanie zmarszczek w tym miejscu – położone są głęboko.
- zmarszczki grzbietu nosa – ten rodzaj zmarszczek, zwanych też „króliczymi”, powstaje na skutek śmiechu lub też wyrażania gniewu. Podaje się niewielką dawkę botuliny, w obszar dolny mięśnia podłużnego nosa, ale także domięśniowo po obu stronach bocznych ścian nosa. Ważne jest, by nie podać botuliny zbyt nisko, gdyż może to spowodować opadanie górnej wargi.
- zmarszczki poziome czoła – powstają na skutek skurczu mięśni odpowiedzialnych za opadanie i unoszenie brwi, a także marszczenie czoła. Przy podawaniu toksyny botulinowej należy unikać podawania jej zbyt nisko, gdyż grozi to opadaniem powieki górnej. Margines centymetra powyżej brwi jest uznawany za bezpieczny. Konieczne jest proporcjonalne do całości ograniczenie ruchomości włókien mięśnia czołowego – inaczej pacjentowi grozi „efekt Mefistofelesa” – czyli nadmierne uniesienie boczne brwi.
- zmarszczki zewnętrznych kącików oczu – utrata jędrności tego obszaru związana jest z ekspozycją na światło słoneczne, mrużeniem oczu oraz ekspresję w trakcie śmiechu. W przypadku leczenia „kurzych łapek” warto zachować centymetrowy odstęp od kącika oka, by uniknąć paraliżu mięśni ruchomych gałki ocznej i możliwego efektu wywinięcia powieki. U pacjentów, u których stwierdza się nawisy po bokach oka, efekt może być odwrotny od zamierzonego.
- zmarszczki powieki dolnej – w przypadku nieumiejętnego podania toksyny można spowodować opadanie powieki dolnej i pogłębienie efektu „worków” pod oczami. Pacjenci kwalifikujący się do zabiegu powinni charakteryzować się dobrym napięciem i elastycznością okolic skóry powiek dolnych.
- opadające brwi – opadanie brwi związane jest z utratą jędrności. Można jej zapobiec poprzez podanie botuliny w rejon przyśrodkowych włókien mięśnia czołowego, z zachowaniem aktywności jego bocznych części. Dodatkowo podanie minimalnej ilości toksyny w zewnętrzną, górną część mięśnia okrężnego oka, spowoduje uniesienie zewnętrznych końców brwi.
Korekcja zmarszczek środkowej i dolnej części twarzy
Efekt wstrzykiwania toksyny botulinowej w środkowy i dolny rejon twarzy nie przebiega tak spektakularnie jak w przypadku zmarszczek części górnej, jednak umiejętnie przeprowadzony zabieg potrafi dać dobre rezultaty. Zmarszczki środkowej i dolnej części twarzy, które mogą być leczone za pomocą toksyny botulinowej dzielimy na:
- zmarszczki wargi dolnej i górnej – są mocno widoczne u osób palących papierosy, mocno ściągających usta w czasie mówienia, jedzenia czy picia, nasilają się z wiekiem. Podanie botuliny w rejon warg musi być umiejętne, gdyż wstrzyknięcie toksyny w niewłaściwe miejsce może prowadzić do osłabienia mięśni ust, co wiąże się z późniejszymi trudnościami z jedzeniem lub piciem, a nawet ślinieniem.
- efekt uniesienia czubka nosa – do mięśnia obniżającego przegrodę nosa zostaje wprowadzona toksyna, powodując zwiotczenie mięśni, a co za tym idzie nieznaczne uniesienie się czubka nosa. Efekt zależy od tego, jak działa mięsień obniżający przegrodę.
- uniesienie kącików ust – tzw. linie marionetki uwidaczniają smutny wyraz twarzy. Podniesienie kącików jest możliwe poprzez podanie botuliny do mięśnia obniżacza kąta ust. Ważne jest, by przestrzegać zalecanych miejsc iniekcji, gdyż nieumiejętnie wybrane miejsce spowoduje zaburzenia od braku symetrii uśmiechu, przez ślinienie się, po niekontrolowane przygryzanie wargi podczas jedzenia.
- korekcja fałdu bródkowego i marszczenia brody – poprawienie wyglądu okolicy brody jest także możliwe poprzez podanie toksyny botulinowej w rejon krawędzi żuchwy lub centralnego punktu wierzchołka brody ponad krawędzią żuchwy. Podobnie jak w przypadku podania botuliny w okolice ust i w przypadku podania jej w mięśnie brody należy uważać na miejsce podania, bo można doprowadzić do wystąpienia efektów niepożądanych w postaci od braku symetrii uśmiechu, ślinienia się lub niekontrolowanego przygryzanie wargi podczas jedzenia.
Należy zwracać uwagę na doświadczenie osoby podającej toksynę botulinową. Podanie jej w złym miejscu może skutkować efektami odwrotnymi od zamierzonych, z którymi pacjent będzie musiał funkcjonować przez kilka kolejnych miesięcy. Zalecane jest korzystanie tylko z dobrych i sprawdzonych gabinetów lekarskich lub medycyny estetycznej.