Streptococcus agalactiae to bakterie wchodzące w skład mikloflory człowieka z grupy ziarniaków. Zasiedlają układ pokarmowy oraz drogi moczowo-płciowe. Ten paciorkowiec występują u około 10-30% zdrowych kobiet i zazwyczaj jest nieszkodliwy. Niekiedy jednak bakteria ta wywołuje stan zapalny dróg moczowych bądź narządów miednicy mniejszej, który jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Streptococcus agalactiae przyspiesza akcję porodową i prowadzi do poporodowego zapalenia jamy macicy lub gorączki połogowej, która jest stanem zagrażającym życiu.
Spis treści:
- Objawy zakażenia steptococcus agalactiae
- Jak można się zarazić paciorkowcem streptococcus agalactiae?
- Streptococcus agalactiae w ciąży
- Jak wykryć streptococcus agalactiae?
- Sposoby leczenia streptococcus agalactiae
- Powikłania po zakażeniu paciorkowcem z grupy B
- FAQ
| Paciorkowce z grupy B | ||
| Zakażenie | Objawy | Leczenie |
| Kontakt seksualny z nosicielem lub osobą chorą |
|
Antybiotyku przez 7-10 dni |
| Drogą kropelkową Niedostateczna higiena np. brak nawyku mycia rąk, warzyw i owoców – Zakażenie płodu przez matkę w trakcie porodu |
|
Antybiotyk przez 7-10 dni |
Objawy zakażenia steptococcus agalactiae
Powodowane przez paciorkowiec objawy łatwo przeoczyć i zbagatelizować, dlatego namnażanie bakterii często przebiega w ukryciu. Są to standardowe objawy występujące przy wszelkich infekcjach układu moczowo-płciowego. A więc pojawia się ból i pieczenie podczas oddawania moczu, zapalenie pęcherza, ból podbrzusza. Zwiększa się ilość upławów, mężczyźni miewają bolesne wzwody, może nawet pojawić się krew w stolcu. Kolonizacji paciorkowców sprzyja cukrzyca i choroby układu krążenia, dlatego osoby chorujące należą do grupy ryzyka.
Jak można się zarazić paciorkowcem streptococcus agalactiae?
Paciorkowce z grupy B przenoszone są na dwa sposoby: drogą kropelkową lub płciową. Ryzyko wzrasta, gdy nie mamy nawyku mycia rąk lub przebywamy w dużych skupiskach ludzkich. Patogen przenika do nowego nosiciela przez nabłonek lub mikrourazy, a że występuje powszechnie – łatwo się nim zarazić.
Dane epidemiologiczne szacują, że bakterią steptococcus agalactiae zarażone jest około 20% ciężarnych, a ryzyko przeniesienia zakażenia na noworodka sięga aż 70%. W wyniku infekcji spowodowanej przez tego paciorkowca dochodzi do zapalenia w układzie oddechowym, które może zakończyć się zapaleniem płuc oraz występują zmiany w układzie nerwowym. Może także rozwinąć się posocznica. Powikłania po nieleczonym zakażeniu bakteryjnym są więc na tyle poważne, a dodatkowo wysoki procent kolonizacji kobiet ciężarnych i noworodków przekonuje do wykonania w ciąży przesiewowych badań na nosicielstwo dla bezpieczeństwa matki i dziecka. Nosicielami paciorkowca mogą być także mężczyźni – powiedział dr n. med. Igor Michajłowski, specjalista dermatolog-wenerolog z Gdańska
Streptococcus agalactiae w ciąży
Paciorkowce są szczególnie niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. Infekcja obejmuje błony płodowe i może przyspieszyć akcję porodową. Prowadzi także do zapalenia opon mózgowych u dziecka. Noworodek szczególnie narażony jest na zakażenie w czasie porodu. Ryzyko rozwinięcia się infekcji u dziecka jest wysokie. Podobnie groźne są poważne konsekwencje dla niedojrzałego układu odpornościowego dziecka. Dzieci zakażone paciorkowcem narażone są na problemy ze wzrokiem, słuchem, porażenie mózgowe, a nawet sepsę.
Jak wykryć streptococcus agalactiae?
W 35-37 tygodniu ciąży warto wykonać badanie mikrobiologiczne, przypominające badanie cytologiczne. Bezpieczne dla płodu i bezbolesne dla matki. Materiał do badania pobiera się z pochwy lub/i cewki moczowej.
Jeszcze dokładniejszą metodą są testy PCR- to testy molekularne wykrywające materiał genetyczny bakterii za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy. Tu także próbkę do badań pobiera się z pochwy, szyjki macicy, cewki moczowej lub z odbytu. Test jest bardzo dokładny – jego czułość i swoistość wynosi 99%, co pozwala na wiarygodny wynik.
Sposoby leczenia streptococcus agalactiae
Leczenie paciorkowca jest proste i 100% skuteczne. Przez okres 7-10 dni stosuje się antybiotyk i osłonowo prebiotyk. Niekiedy pacjent przyjmuje również niesteroidowe środki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Znacznie trudniej przebiega leczenie, gdy pacjentka jest w ciąży. Należy wtedy zminimalizować ryzyka przedostania się paciorkowca do organizmu dziecka. Ponieważ do zakażenia dochodzi zazwyczaj w trakcie porodu, matce podawany jest na czas porodu antybiotyk, osłabiający działanie bakterii. Niemowlę zaś poddawane jest obserwacji i badaniom kontrolnym. Paciorkowca u niemowląt można również łatwo wyleczyć – podstawą jest jednak trafna diagnoza.
Powikłania po zakażeniu paciorkowcem z grupy B
Choć infekcje wywołane paciorkowcami dają się łatwo wyleczyć pozostawione nieleczone prowadzą do poważnych powikłań. Bakterie szybko zajmują kolejne narządy, co w konsekwencji prowadzi do licznych i równoległych stanów zapalnych. Infekcje mogą dotknąć drogi oddechowe i układ moczowo-płciowy, co ostatecznie może skończyć się zespołem wstrząsu toksycznego.
FAQ – streptococcus agalactiae
1. Czy bakterie steptococcus da się wyleczyć?
Paciorkowiec ten łatwo poddaje się leczeniu. Niebezpieczne dla matki i płodu jest jednak jego nosicielstwo, dlatego w warto wykluczyć obecność patogenu i zrobić test PCR w ciąży.
2. Czy dziecko zawsze zaraża się paciorkowcem podczas porodu?
Nie, choć ryzyko jest wysokie i dotyczy 70% dzieci. Można zapobiec zakażeniu podając matce w czasie porodu penicylinę.
3. Jak często występuje w populacji streptococcus agalactiae?
Jest to często występujący paciorkowiec. Nosicielem tej bakterii jest co 3 dorosła osoba, często jednak bakteria jest obojętna dla organizmu.
Bibliografia
1. Buczowski Z.: Salmonelloses of man diagnosed in the years 1946–1956 in Poland. Bull. Inst. Mar. Med. Gdańsk, 1/2, 51−71 (1961)
2. Lalko J.: Mikrobiologiczna i epidemiologiczna ocena różnych systemów typowania bakteriofagowego szczepów S. typhimurium i S. enteritidis. Praca habilitacyjna, red. J. Lalko, Acta Universitatis Lodzensis, Uniwersytet Łódzki, 1976.
3. Państwowy Zakład Higieny, Zakład Bakteriologii, Raport: Występowanie serotypów Salmonella wśród osób chorych i zdrowych badanych w Polsce (kolejno w latach 1982–1985) – na podstawie sprawozdań WSSE na formularzach Mz/E.II-17 (opracowanie: Stypułkowska-Misiurewicz H., Nowicki M.)
4. Pietkiewicz K., Buczowski Z.: Salmonellosis in man in Poland, 1957–66. Publ. Hlth. Rep. 84, 712−720 (1969)
5. Tokarska-Pietrzak E., Kunikowska D., Dera-Tomaszewska B., Głośnicka R.: Typowanie bakteriofagowe w diagnostyce Salmonella Enteritidis. Konferencja Naukowa „Pomorskie Spotkania z Mikrobiologią, Gdańsk 2007”. Materiały Naukowe Konferencji, P-17, s. 54 (2007