Toksyna botulinowa, zwana popularnie botoksem znana jest ludzkości od XIX wieku. W medycynie służyła od końca ubiegłego wieku jako wsparcie dla pacjentów z problemami okulistycznymi i neurologicznymi. Współcześnie znajduje zastosowanie przede wszystkim w nieinwazyjnych zabiegach medycyny estetycznej. Widoczny jest w ciągu ostatnich 10 lat wzrost zainteresowania tym preparatem pod kątem używania go w medycynie estetycznej.
Jad kiełbasiany to bardzo silna neurotoksyna, znaną już od końca XIX wieku, kiedy to belgijski profesor Emil van Ermengem odkrył bakterie odpowiedzialne za botulizm, czyli śmiertelną chorobę, wywoływaną głównie po spożyciu pokarmów je zawierających. Ponieważ pokarmami tymi były w większości produkty mięsne, bakteriom nadano nazwę pałeczek jadu kiełbasianego (Clostridum botulinum). Współcześnie wyróżnia się aż siedem ich typów, z czego zastosowanie jednego z nich – typu A – cieszy się powodzeniem w medycynie.
Toksyna botulinowa – wykorzystanie w medycynie
Wzrost zainteresowania zaletami botoksu widoczny jest od lat 80. ubiegłego wieku, kiedy to dr Alan Scott wykorzystał tę neurotoksynę w badaniach nad leczeniem zeza. Wykorzystywano ją także w leczeniu kurczu powiek, migren, kręczu szyi czy zaburzeń połykania. Z czasem podjęto starania o zastosowanie botuliny w korekcji zmarszczek skóry twarzy. W roku 2002 w amerykańskiej Agencji ds. Żywności zarejestrowano preparat zawierający toksynę botulinową (Botox), jako preparat do leczenia zmarszczek, a dwa lata później także do leczenia nadpotliwości.
Jak działa botulina?
Toksyna botulinowa, wytwarzana przez pałeczki jadu kiełbasianego (Clostridum botulinum) powoduje odwracalne porażenie mięśni szkieletowych na skutek zahamowania transmisji impulsu nerwowego przez połączenia synaptyczne do części ruchowej płytki nerwowo-mięśniowej, w wyniku blokowania uwalniania acetylocholiny. Efekt jej działania, porażenie mięśni utrzymuje się od 3 do 7 miesięcy, po czym mięsień powraca do przekazywania impulsów poprzez wytworzenie zupełnie nowych połączeń nerwowo-mięśniowych.